Eigendom Fiscaal
3 minuten lezen

Zo bespaar je erfbelasting met een testament

Een overlijden brengt altijd een zware periode met zich mee. Om deze periode waar mogelijk voor je nabestaanden te verzachten is het verstandig alles van te voren goed te regelen. Wist je namelijk, dat na een overlijden, er erfbelasting betaald moet worden? In sommige gevallen komt het voor dat er geen geld is, maar je wel erfbelasting moet betalen. Dit omdat je onder andere over de meerwaarde van de eigen woning erfbelasting verschuldigd bent, ook als de langstlevende in de woning blijft wonen. Een testament kan een liquiditeitsprobleem beperken of zelfs voorkomen. In deze blog vertel ik je graag meer.

Stel je bent met je partner in algehele gemeenschap van goederen getrouwd en een van de twee komt te overlijden. Wist je dat in dit geval de helft van die gemeenschap in de erfbelasting wordt betrokken? Hebben jullie bijvoorbeeld een eigen woning (met hypotheek)en daarnaast ook bank- en spaarrekeningen of aandelen? Dan wordt van de waarde op het moment van overlijden de helft in de heffing betrokken. Heb je geen testament opgesteld? Dan is de wettelijke verdeling van toepassing en zijn de langstlevende partner en kinderen de erfgenamen in gelijke delen. In het geval dat jij komt te overlijden, krijgt jouw partner de beschikking over alle goederen en jouw kinderen krijgen ter grootte van hun erfdeel een vordering op jouw partner.

Hoe bereken je de overwaarde?

Bij de bepaling van de nalatenschap wordt de helft van de waarde van de woning en de helft van de hoogte van de hypotheekschuld meegenomen. De waarde van de woning wordt voor de erfbelasting vastgesteld op de WOZ waarde van de woning. Het verschil tussen de WOZ waarde en de hoogte van de hypotheekschuld op het moment van overlijden van de eerste betreft de overwaarde van de eigen woning. Over 50% van deze overwaarde betaal je erfbelasting, ongeacht of je deze overwaarde bij (een latere) verkoop wel of niet realiseert.

TIP: Ik raad je aan om tijdig bezwaar te maken tegen de WOZ waarde wanneer deze (te) hoog is vastgesteld. Dit scheelt gemeentelijke heffingen en inkomstenbelasting maar dus ook erfbelasting!

Beperk liquiditeitsproblemen

Mocht er naast de eigen woning en de daarop berustende hypotheekschuld weinig tot geen overig (liquide) vermogen zijn, dan kan er een liquiditeitsprobleem ontstaan. De overwaarde op jullie eigen woning is nog niet gerealiseerd omdat de langstlevende partner in de woning blijft wonen. Je moet op dat moment toch al over de helft van de overwaarde erfbelasting betalen. Het vermogen zit op dit moment vast in de stenen: dit kan voor liquiditeitsproblemen zorgen. Met een testament kan je liquiditeitsproblemen beperken of voorkomen.

Flexibel testament versus radar testament

Een testament kan een liquiditeitsprobleem beperken of voorkomen. Ik licht graag twee testamentsvormen toe die voor minder erfbelasting kunnen zorgen bij het overlijden van de eerste partner. Een flexibel testament en een radar testament (ook wel een tweetrapstestament).

Bij een radar testament is de langstlevende partner de enige erfgenaam en erven de kinderen pas als beide ouders zijn overleden. In het testament neem je een zogenaamde tweetrapsmaking op. Dit betekent dat alles wat er na het overlijden van de langstlevende partner nog over is van de erfenis van de eerste, alsnog naar de kinderen gaat. Verkoop je in de tussenliggende periode de woning (tussen het overlijden van de eerste en de langstlevende partner), dan wordt de erfenis liquide gemaakt. Omdat de overgebleven erfenis na het overlijden van de langstlevende partner naar de kinderen moet gaan, moet je als langstlevende partner voor de kinderen gaan administreren wat er over is van die liquide erfenis. Dit om de erfenis van de eerste en de erfenis van de langstlevende partner uit elkaar te houden.

Een flexibel testament heeft meestal de voorkeur omdat deze testamentsvorm bij het overlijden van de eerste partner meerdere verdelingsvarianten tussen de langstlevende en de kinderen mogelijk maakt. Met een flexibel testament kan erfbelasting in veel gevallen tot een minimum beperkt blijven. Wanneer de langstlevende vervolgens een schenkingsplan uitvoert is er bijna geen verschil meer met het radar testament. Het nadeel van het radar testament is de administratieplicht, bij een flexibel testament is er geen administratieplicht aanwezig. Daarbij biedt een flexibel testament meestal nog wel meer gelegenheid voor belastingbesparing.

Keuze testament?

Mijn belangrijkste advies bij het kiezen voor een bepaald type testament? Kies een passend testament. Een radar testament past bijvoorbeeld prima bij een erfenis met enkel een woonhuis, waarin de langstlevende tot aan het overlijden blijft wonen. In andere situaties kan je met een flexibel testament adequaat inspelen op de specifieke samenstelling van de erfenis en de financiële wensen. Ik raad je aan om bij het opstellen van een testament je altijd goed te laten adviseren zodat het testament goed aansluit op jouw specifieke situatie.

triangle dark triangle light