Ondernemersbloed Bart Houben van bakkerszoon tot worstenbroodkoning

Ondernemersbloed is een ode aan het familiebedrijf. In deze rubriek interviewt mr. Simon van den Boomen bekende en minder bekende ondernemers van authentieke familiebedrijven over hun ervaringen. In deze eerste editie vertelt bakkerszoon en worstenbroodkoning Bart Houben over ‘kiezen en gekozen worden’, zijn corona-faillissement en over de waarde van een sterk merk.

“Mijn opa startte als bakker in 1935 op de Markt in Eersel. Mijn vader ging al op jonge leeftijd brood bezorgen en belandde samen met zijn broer in de zaak van mijn opa. In 1956 opende mijn opa een nieuwe zaak in Eindhoven aan de Hobbemastraat. Dankzij de enorme groei van Philips werd de stad booming. Ieder decennium kwamen er weer tienduizenden inwoners bij. In de jaren 70 begonnen mijn vader en zijn broer Wim ieder een eigen bakkerij. Wim legde zich toe op brood en mijn vader specialiseerde zich in banket. De beide broers leken niet op elkaar. Waar mijn vader huiselijk, minder ondernemend en zachtaardig was, was mijn oom veel zakelijker, meer van prestatie en groei. In mijn jeugd bracht ik vrijwel ieder vrij uur door in de bakkerij van mijn vader. Als klein jochie schilde ik appels voor appeltaart en later ging ik bezorgen.”

“Eind jaren 90, toen ik twintig was, kreeg mijn vader een kans om de zaak tegen een goede prijs te verkopen. Pa bood zijn bakkerij niet aan mij aan en ik stuurde daar zelf ook niet op aan. En dus werd Bakkerij Houben verkocht aan een derde. Voor een goede prijs ging onze bakkerij op in een groter geheel. Ik denk achteraf dat hij mij wilde behoeden voor het zware bakkersleven. Die jaren was het gewoon sappelen. Supermarkten gingen brood verkopen en industriële bakkerijen produceerden het brood seriematig. Eigenlijk wilde niemand in die tijd bakker worden. Het was heel hard werken, extreem vroeg opstaan en weinig verdienen.”

“Bij ons thuis in
de keuken leek het
wel Heel Holland Bakt”

“Het pand in Eindhoven bouwden we samen om naar studentenkamers. Ik studeerde zelf ook en samen runden we het vastgoed. Bij ons thuis in de keuken leek het wel ‘Heel Holland Bakt’. Pa bakte taarten en worstenbroodjes voor de lol. Hij had het worstenbroodrecept van mijn opa uit 1935 in de loop der jaren verder verfijnd. Vlak voor kerst nodigden we familie en vrienden uit. Samen met hen bakten we in de hobbysfeer zo´n 1.000 worstenbroodjes die we tegen kostprijs afrekenden. De worstenbroodjes gaven we weg aan zijn familie en bekenden. Als ik eraan terugdenk was dit het eerste echte Houben Worstenbrood-evenement. Destijds was het een leuke hobby. Mijn leven bestond uit studie en stage. Later werkte ik nog in verschillende branches. Het bakkersleven leek aan mij voorbij te gaan.”

“Hoewel ik de studie P&O deed, werkte ik in de jaren daarna vooral in de marketing en evenementenbranche. Zo raakte ik zijdelings betrokken bij de city marketing van Eindhoven. In 2013 trok ik samen met een groep Eindhovense stadsmarketeers naar Amsterdam met de slogan ‘Het wonder van Eindhoven’. We voerden een hele slimme campagne aan de hand van TDK: Techniek, Design en Kennis om de stad Eindhoven te promoten. De stad koos bewust niet voor een breed profiel met sport, cultuur en architectuur. ‘Wie kiest wordt gekozen’, zo heerste de gedachte. Daar geloofde ik ook destijds al heilig in: vergaand specialiseren in iets waar u erg goed in bent en daar alle energie in steken. Met scherp schieten.”

“We wilden graag iets meenemen om de slogan kracht bij te zetten. Ik stelde voor om worstenbroodjes uit te delen en vroeg ‘ons’ pa om ze te bakken. En zo reisden we met een paar honderd worstenbroodjes af naar Paradiso. Daar smulden ze van de worstenbroodjes. Ook de campagne bleek een doorslaand succes: Amsterdammers omarmden het Wonder van Eindhoven, landelijke media namen het verhaal over en Eindhoven verdiende faam als hippe technologiestad.”

“Opeens kwam alles samen:
mijn bakkersverleden, worstenbroodjes
met kerst en mijn ondernemende creativiteit”

“Per toeval was er op datzelfde evenement in Paradiso iemand aanwezig die verantwoordelijk was voor de horeca-ontwikkeling in Eindhoven Airport. Hij sprak mij aan op de kwaliteit van de worstenbroodjes en gaf aan dat dit precies was wat hij zocht. Ik zag kansen en Eindhoven Airport werd mijn eerste echte klant. Dit bracht alles bij elkaar: mijn bakkersverleden, worstenbroodjes bakken met kerst, mijn ervaring bij cateraars, evenementen, mijn ondernemende creativiteit en mijn vurige wens tot actie. Het topproduct hadden we al. Vanaf dat moment focuste me alleen nog maar op worstenbroodjes, maar dan wel de lekkerste, mooi verpakt, uniek, veelzijdig en met een sterk merk erachter: Houben Worstenbrood.”

“Een oude bakker die vroeger altijd bij ons pa in de bakkerij werkte, ging kleinschalig worstenbroodjes bakken in onze nieuw opgerichte mini-bakkerij. Ons pa functioneerde als kwaliteitsmanager. Het waren niet van de kleffe industriële dingen maar echt op smaak: lekker vlees en heerlijk brood eromheen. Met mijn focus op worstenbrood braken de ideeën los: vegetarische worstenbroodjes, halal worstenbrood, sportworstenbroodjes (in samenwerking met Papendal), aspergeworstenbroodjes en nog veel meer. Een nieuwe winkel zou de ideale plek zijn om alle nieuwe varianten en ideeën uit te rollen.”

“Tegelijkertijd merkte ik dat ik in mijn eentje te hard van stapel liep. Ik ben geen type dat vooraf alles drie keer goed doorrekent. Ik ben meer van de korte klap en telkens een paar stappen vooruitdenken. Dat is mijn creatieve kracht en operationele handicap tegelijkertijd. Op een gegeven moment komt u tot de conclusie dat u niet alles zelf kunt en ik vond in mijn broer de ideale partner. In 2017 vroeg ik Lucas om het samen te gaan doen. Hij kwam eerst in dienst en werd later mijn compagnon. Ik was op mijn best aan de creatieve-, sales & marketingkant van het bedrijf. Mijn broer, die veel behoudender is dan ik en van nature veel meer de zaken aankijkt, stortte zich op de productie, logistiek en de verbouwing van de nieuwe winkel.”

“We hebben heel verschillende karakters en vormden in principe een complementair zakelijk stel. Ik was van de verkoop, nieuwe ideeën en marketing. Mijn broer veel meer van de operatie en degelijkheid. Ik zeg altijd “we zien wel” maar mijn broer Lucas wilde alles goed voorbereiden en doorrekenen. Waar Lucas zakelijke gezien een heel ander karakter heeft dan ik voelde hij ook dat hij mij ‘iets moest beteugelen’ om de (in zijn ogen soms wilde) ideeën te stroomlijnen.”

“En toen kondigde premier
Rutte de lockdown aan.
Op 15 maart ging het licht uit”

“Eindelijk was het zo ver. We verhuisden van de Hobbemastraat naar onze nieuwe winkel op de Willemstraat. Naar De Bergen, het hippe deel van Eindhoven. Het feestelijke openingsweekend zou de kroon op als ons harde werk worden. We stuurden uitnodigingen de deur uit en Wim van Donk, de Commissaris van de Koning, zou langskomen. En toen kondigde premier Rutte de lockdown aan. Op 15 maart ging het licht uit. We waren geslagen. Zo veel werk en dan geen enkele festiviteit. Niets, helemaal niets.”

“In eerste instantie dacht ik: ‘Rust! Nu even helemaal niets’. Ik ben in mijn eentje naar zee gegaan om uit te waaien. Ik kon er toch niks tegen doen. Op dat moment dacht ik dat het na een paar weken wel voorbij zou zijn. Dat liep anders. We wisten met z’n allen niet hoe we hier mee om moesten gaan. Het verhaal van de R-factor, geen bezoek aan ouders, opa’s en oma’s. Toen ik mijn oma niet meer mocht bezoeken, bedacht ik de actie ‘Ik ook aan u’. Mensen konden online worstenbroodjes bestellen voor anderen. Om zo te laten weten dat u aan ze denkt.  Deze actie sloeg aan en we waren na de deceptie van het afblazen van de opening tenminste weer aan het werk. Dat is beter dan niets doen.”

“Het werd langzaam zomer en het water stond ons aan de lippen. Alles was uitgegeven aan de opening van de winkel. De betalingen van nota´s werden uitgesteld en uitgesteld. En hoe mooi uitstel ook is, het was geen afstel. Dus op een goede dag wordt u er weer aan herinnerd. Mijn broer Lucas trok dit niet. De ellende zag ik elke dag verder in zijn hoofd opstapelen. Hij stond in de krampstand. Het was een kwestie van tijd tot dit tot een explosie zou leiden. Ik zei tegen Lucas “Hier moeten we mee stoppen. Jij wordt hier niet gelukkig van”.

“Mijn overtuiging om de samenwerking te stoppen was heftig omdat daarmee de droom van twee samenwerkende broers ten einde kwam. Maar het was voor mij de enige manier om onze relatie als broers te redden. Er lag een afbreukrisico op onze schouders dat niet alleen de zaak het niet zou redden maar wij samen als broers ook niet. Dat wilde ik niet en vandaar de beslissing om te stoppen en het faillissement aan te vragen. Door de stekker uit de samenwerking te trekken en het faillissement aan te vragen viel letterlijk de druk van onze schouders.”

“Mensen zullen ongetwijfeld
gedacht hebben: daar heeft u
hem weer met zijn worstenbrood”

“Na het faillissement merkte ik hoe sterk de merknaam Houben Worstenbrood zich in de loop der jaren had gevestigd. Ik had ‘bewust onbewust’ een merk opgebouwd. Iedereen kent Unox worst, Van Dobben kroketten, Bossche bollen van De Groot. Voor worstenbrood was die naam er eerst nog niet. Een merk bouwen betekent dat u telkens top of mind moet zijn. Denkt u aan worstenbrood dan hoort de naam Houben daar in een adem bij. Dat was ook niet zo raar. Ik was altijd en overal zichtbaar en duidelijk aanwezig.”

“Mensen zullen ongetwijfeld gedacht hebben ‘Daar heeft u hem weer met zijn worstenbrood’, maar het was voor mij een kwestie van de lange adem. Ik was bij openingen, evenementen en wurmde me overal tussen. In het begin moest ik veel pushen, maar later werd ik ook gevraagd. Worstenbrood is een super sympathiek product met een Brabantse look and feel. Iedereen vindt worstenbrood leuk. Vanuit marketing optiek is het helder. We hebben één product: worstenbrood, gebakken aan de hand van een eigen familierecept uit 1935. Dat verhaal was heel herkenbaar. Toen ik dat bleef herhalen en herhalen werd het een op zichzelf staand verhaal dat herkend werd en sympathiek bevonden.”

“Gelukkig kwam ik er na het faillissement toch uit met de curator. Men waarschuwde me voor een vervelende man. Toch vertrouwde ik erop dat de curator door mijn positieve energie zou inzien dat een doorstart voorbestemd was. De curator vroeg mij of ik wilde doorstarten. Na enige beraad besloot ik, gesteund door de positieve reacties en de kracht van het merk, alleen door te gaan. Na een intensieve periode waren we weer in afgeslankte vorm up & running. Ik voelde me in die fase supersterk. Als een moeder die voor het leven van haar kind vecht om het erdoorheen te slepen. Dat is gelukt en daar ben ik trots op. En zo ziet u toch maar weer: “Wie kiest wordt gekozen.” Dat is mijn credo en dat werkt. Breng focus aan in hetgeen u doet. Met een bewuste keuze komt u verder dan een allegaartje aan activiteiten. Verder moet u optimistisch in het leven staan en zwart-wit denken voorkomen. Want ook de andere kant van het verhaal is waardevol!”