‘Duurzaam ondernemen: van waarom naar hoe’

Waar in de vorige twee kennisevents nog het ‘waarom’ van duurzaam ondernemen centraal stond, tijdens de kennissessie ‘Borgt u continuïteit met een duurzame strategie’ van 30 november 2023 ging het vooral over het ‘hoe’. Dat heeft natuurlijk te maken met de naderende deadline voor CSRD-verplichte organisaties, maar ook met het gegroeide besef van de noodzaak én de kansen van Duurzaam ondernemen. In dit verslag leest u de belangrijkste take-aways.

Het gegroeide besef viel ook op aan de toegenomen interesse: in de aula van Newtone in Waalre hadden zich circa 40 aandachtige deelnemers verzameld, waaronder DGA’s, CFO’s en duurzaamheidsmanagers van middelgrote en grote bedrijven. Menig ondernemer heeft de eerste informatieachterstand ingehaald en van bewustwording bewustzijn gemaakt.

Daarom kreeg de praktijk in deze editie extra aandacht en vertelden vier ondernemers over hun aanpak in duurzaam ondernemen en CSRD (Corporate Sustainability Reporting Directive): Arthur Feenstra (CEO OFM.), Bryan Endevoets (Mede-Directeur Orly & Endevoets), Cas de Roij (cofounder en Directeur Klictix) en Willem-Jan van den Berk (Directeur Klictet, co-founder Klictix).

Interactief welkom

Edwin van Haare (Partner Newtone en cofounder Green By Blue) en Cora Schop (ESG Director Green By Blue) openden de middag met een korte herhaling van het ‘waarom’ van duurzaam ondernemen. Na onder meer een video met de aangrijpende speech van Paul Polman, ex-CEO van Unilever, lichtte Edwin toe dat de traditionele kijk op de jaarrekening verschuift van ‘wat genereert een onderneming’ naar meervoudige waardecreactie waarbij ook de vraag moet worden gesteld: ‘wat kost een onderneming?’. In de waardering van bedrijven krijgt de sociale impact die een organisatie maakt meer aandacht. Banken vragen nu steeds meer om een (meer) Duurzame strategie en kunnen invloed uitoefenen met een rentestraf of zelfs een financieringsstop.

Het welkomstwoord van Edwin en Cora werd interactief met de ‘Mentimeter’; een digitaal stemsysteem.

Op de eerste vraag: ‘Welke ontwikkelingen kunnen de continuïteit van jullie bedrijf bedreigen?’ kwamen antwoorden als ‘Emissieregelgeving’, ‘Energietransitie’ en ‘Gebrek aan grondstoffen, energie, water, personeel en stijgende loonkosten’.

Daarna volgde de stelling: ‘Mijn organisatie voldoet al aan de CSRD’. Daarop antwoordde het merendeel nog niet gestart te zijn, enkele deels en niemand ‘ja’. Edwin lichtte aan de hand van het FD-artikel van 29 november jl ‘Accountants zullen niet zomaar hun handtekening zetten onder een onvolledig duurzaamheidsverslag’ toe dat deze uitslag voor hem geen verrassing is, maar dat niet tijdig starten met deze CSRD verplichting wel behoorlijke consequenties kan hebben.

Stelling drie luidde: ‘Ik verwacht dat de onderliggende data van de KPI’s waar wij over gaan rapporteren gemakkelijk te verzamelen is in onze organisatie.’ Daarop scoorden ‘Redelijk’ en ‘Met veel moeite’ het hoogst.

De naderende deadline voor CSRD

Volgend jaar, in 2024, zijn zogenaamde organisaties van openbaar belang zoals beursgenoteerde bedrijven al aan de beurt. In 2025 volgen alle bedrijven die voldoen aan twee van de drie criteria >250 medewerkers,  >€50M omzet en >€25M balanstotaal. Vanaf 2025 zullen ook deze bedrijven verplicht dienen te rapporteren over materiële thema’s op Environmental, Social en Governance in een digitaal Directieverslag dat openbaar via de KVK dient te worden gepubliceerd.

OFM. en haar duurzaamheidsstrategie

Arthur Feenstra (CEO OFM.) pakte het podium om de stappen van modeketen OFM. toe te lichten in de verduurzaming van haar strategie. OFM. is in september 2022 onder begeleiding van Green by Blue gestart. Sinds januari 2023 is de implementatie van deze strategie in gang gezet. Feenstra deelt zijn tips voor andere ondernemers die met duurzaamheid aan de slag willen:

1. Stel een kartrekker aan.
   OFM. leerde dat duurzaam ondernemen niet lukt als iedereen het een beetje doet. Het bedrijf nam 4 weken geleden een Duurzaamheidsmanager aan die er 3 tot 4 dagen per week mee bezig is, een zeer welkome versterking.
2. Zorg voor breed draagvlak.
   OFM. begon de reis met een brainstormsessie waarbij collega’s van elke afdeling betrokken waren. Zo groeide het draagvlak bij iedereen in de organisatie.
3. Zorg voor duurzame KPI’s.
   Laat duurzame en commerciële doelstellingen hand in hand gaan. Uw resultaat is belangrijk, maar stuur ook op uw duurzame KPI’s.

De duurzame strategie van OFM. vertaalt zich onder meer in hergebruik van kleding met ‘Drop & look’, waarbij kleding een tweede leven krijgt of ingezet wordt in de productie van een nieuw artikel. De duurzame strategie van OFM. leeft daarmee al bij alle stakeholders, van personeel tot leveranciers.

Orly & Endevoets: van thema’s naar duurzaamheidsontwikkelteam

Bryan Endevoets (Mede-Directeur Orly & Endevoets) runt het familiebedrijf met zijn vader. Orly & Endevoets voert planmatig onderhoud, renovaties en restauraties uit aan bestaande gebouwen, waaronder al zo’n 150 monumentale objecten in ‘s Hertogenbosch. Het bedrijf is qua omvang nog niet meteen CSRD-plichtig; als motivaties om duurzaam te ondernemen noemt Bryan dat veel opdrachtgevers het verwachten (veelal woningcorporaties), maar ook dat het bedrijf schoon wil werken en voorop wil blijven lopen.

Bryans ervaringen tonen aan dat op tijd beginnen geen overbodige luxe is. Na een eerste opzet met verschillende themateams besloot het bedrijf van koers te wisselen. In de praktijk bleek het immers lastig om het ‘erbij’ te doen. De themateams hadden ondertussen al wel veel bereikt, zoals elektrificatie van de werkbussen, hoogwerkers en compressoren.

Orly & Endevoets wilde door met de duurzaamheidsstrategie en stapte over op
een kleiner duurzaamheidsontwikkelteam op 5 thema’s: energie, bedrijfsmiddelen, biodiversiteit, materialen en leefbaarheid. Het bedrijf heeft SMART-doelstellingen geformuleerd voor 2025 en 2030 en heeft onder meer de ambitie om met alle opgedane kennis de rol van duurzaamheidsadviseur in te nemen voor woningcorporaties. De tip van Bryan: “Doe het op uw eigen manier, begin en haal met vallen en opstaan uw duurzaamheidsdoelen.”

Klictix over de duurzaamheidsreis van vastgoed

Cas de Roij (cofounder, Directeur Klictix) en Willem-Jan van den Berk (Directeur Klictet, cofounder Klictix) schetsten de duurzaamheidsreis van gebouwen en lieten zien hoe u de vertaalslag maakt van wettelijke verplichtingen naar een concrete CO2-routekaart.

Klictet is een innovatief installatieadviesbureau en met Klictix vertaalt het bedrijf gebouwprestaties naar concrete inzichten die helpen gebouwen te verduurzamen. Cas en Willem-Jan lieten onder meer zien dat de EU Green Deal een CO2-reductie van 55% in 2030 omvat en dat er voor gebouwen onder andere een EED/Informatieplicht energiebesparing geldt en een richtlijn voor Energie- efficiënte en circulaire gebouwen (EPBD IV).

Daarna namen Cas en Willem-Jan de toehoorders mee op een duurzaamheidsreis van 6 stappen om tot energiezuinige gebouwen met een prettig arbeidsklimaat te komen. Op dit moment doorloopt Newtone die reis met Klictet. De aanwezigen leerden onder meer dat energielabels maar een klein deel vertellen over een gebouw en dat het werkelijk verbruik meer inzicht geeft. Dat u het best eerst de bestaande situatie kunt optimaliseren, zoals isolatie en gebruikersgedrag, en dan duurzaamheidsmaatregelen als een warmtepomp neemt. En dat we op het energiekompas moeten streven naar een verbruik van ‘Paris proof’ en een energielabel A+/++.

Cas en Willem-Jan gaven ook inzicht in de 3 scopes voor CO2-emissies, waarbij scope 3 (indirecte emissie) in de praktijk het moeilijkst blijkt, omdat daaronder ook de emissie van de waardeketen valt. De heren maakten hun presentatie nog interactief met een quiz, waaruit bleek dat Nederland al haar 3 EU Transitiedoelstellingen heeft behaald, dat slechts 12% van de totale energievraag op Nederlandse bodem in 2030 zal worden geleverd door zon en wind op land en zee en dat Nederland 23% van de finale energievraag gebruikt voor de verwarming van haar gebouwen.

Paneldiscussie: wat leeft er?

De middag werd afgesloten met een paneldiscussie, die begon met een opmerking uit de zaal. Een duurzaamheidskoers maakt u als werkgever aantrekkelijker voor de arbeidsmarkt, maar uit een recente studie prijken toch klassieke zaken als salaris, vakantiedagen en een vast contract in de top 10 van kandidaten. Hoe denken de panelleden daarover?

Arthur: “Ik merk ook vaak dat het in sollicitatiegesprekken over de klassieke thema’s gaat, maar ik geloof wel dat we ons voor generatie Z moeten aanpassen en met duurzaam ondernemen aan de slag moeten. Wij gaan met OFM. niet wachten tot we moeten, we willen er klaar voor zijn.”

Bryan: “Ik denk dat het ook afhankelijk is van de persoon en van de sector. Bij ons in de bouw willen de vakmensen de basis gewoon goed geregeld hebben. Wij proberen in werving en selectie in te zetten op jonge mensen, daarbij ziet u dat MVO wel meer speelt. Wij willen voorloper zijn, ik geloof dat we daar ook mensen mee aantrekken.”

Morgane, nieuwe aanwinst bij Newtone: “Een eerste baan vinden kan moeilijk zijn voor newbies. U moet ervaring op kunnen doen. Ik denk dat ESG iets is voor op uw bucketlist, het is een plus.”

Edwin: “Wij zien ook dat de meer ervaren mensen met jonge kinderen er ook echt wel iets van vinden. Van Arbo, diversiteit, thuiswerken. Dat gaat verder dan enkel MVO.”

Cora: “De primaire zaken zijn nog steeds belangrijk. Jonge generaties moeten nog kiezen, ESG is voor hen nu nog bonus. Ik werk al langer en dan ziet u dat de cultuur verandert. Ik geloof erin dat u met ESG mensen kunt binden op de lange termijn.”

Een volgende vraag voor het panel luidde: ‘Is compliance de reden om duurzamer te gaan ondernemen of had u het om een andere reden ook gedaan?’

Arthur: “OFM. was toen het begon te spelen nog middelgroot en hoefde nog niet aan de CSRD-regelgeving te voldoen, maar het zit in ons bloed dat we in onze grootte koploper willen zijn in alle facetten. Dus omarmen we dit. De regelgeving helpt, maar we gaan er ook mee naar buiten als kracht, het straalt af naar onze mensen en naar buiten en zorgt voor een gezond businessmodel.”

Bryan: “Ik moet complimenten geven aan m’n vader, hij wil vanuit intrinsieke motivatie koploper zijn. Maar de bouw vraagt er ook om met bijvoorbeeld het CO2-plafond. We ondernemen liever nu actie, dan ons straks zorgen te moeten maken. En natuurlijk zijn we het aan onze stand verplicht als wij zelf woningen verduurzamen en aan nul-op-de-meter werken; practice what you preach.”

Willem-Jan: “We merken dat onze opdrachtgevers vaak intrinsiek gemotiveerd zijn, voor de muziek uit willen lopen. Toen we in 2016 begonnen, waren dat nog vooral maatschappelijke organisaties. Nu helpen we ook het MKB aan een prettige en gezonde werkomgeving én de eigenaar krijgt een waardeverhogend pand.”

De middag werd afgesloten met een borrel, waarbij deelnemers met elkaar konden napraten over de kennissessie en over hun inspanningen rond duurzaam ondernemen en CSRD.

Wat vonden deelnemers van de kennissessie?

“Ik vond het prikkelend, ik heb weer frisse zin om ermee aan de slag te gaan. We zijn al bezig, maar het gaat moeizaam. We doen het tussen het werk door, eigenlijk willen we er meer tijd voor vrijmaken. Wij moeten vanaf 2025 wettelijk mee, maar we willen ook vooraan lopen. Ik vond het fijn om vanmiddag te zien dat andere bedrijven er ook mee worstelen, dat niet alles meteen goed gaat.” 

—

“Een leerzame sessie! Het waarom is duidelijk, het hoe blijkt nog lastig. Wij zijn doeners, we zijn niet zo van verslaglegging. Maar we moeten er wel aan beginnen (2025), dus volgend jaar zeker. We doen vanuit onze dienstverlening al veel in recycling en de veiligheid van onze mensen.” 

—

“Wij zijn met duurzaamheidsstrategie bezig. Om te voldoen aan de regelgeving, maar ook om voorop te lopen, een positief imago te houden en naar onze eigen mensen toe draagvlak te creëren. We hebben een lange productieketen, dus scope 3 (bronnen van o.a. leveranciers) is voor ons moeilijk, daar gaan we hulp voor vragen.”